dinsdag 31 mei 2005

San Juan Chamule

’s Morgens nog steeds koud water. Na een telefoontje naar de receptie wordt de doucheknop vervangen en kunnen we dan toch nog een lekkere, warme douche nemen. We maken een uitstapje naar het indianendorpje San Juan Chamule, een autonoom dorp met eigen regels, eigen rechtspraak en rechters en zelfs een eigen gevangenis. Hier leven de Tzotzil- en Tzeltal indianen. De inwoners staan niet bekend als bijzonder gastvrij en zijn allergisch voor fotocamera’s. We verlaten de bus dus met onze telelens in de hand.

Het gemeenschapsleven is het allerbelangrijkste hier. Er is één partij en één kerk. Chamula’s die protestant zijn geworden, zijn uit de gemeenschap verstoten en wonen nu noodgedwongen in de grotere steden zoals San Cristobal. Mannen van buiten het dorp worden niet toegestaan. Vrouwen wel maar alleen door te trouwen met een Chamula. Trouwen gebeurt overigens via éénjarige contracten waarbij het de gewoonste zaak van de wereld is dat mannen meerdere vrouwen hebben. Wanneer een contract niet vernieuwd wordt, blijven de kinderen automatisch bij de moeder. Ook aan de kleding van de vrouwen is te zien dat eenheid hoog in het vaandel wordt gedragen. Zonder uitzondering wordt een dikke lap van zwarte geweven ruwe wol gebruikt als rok. De lap wordt bij elkaar gehouden met een rode band die om hun middel is gebonden.

Wanneer we de kerk betreden, stappen we een andere wereld binnen. Een mix van Maya rituelen en christelijke tradities. De ruimte wordt sprookjesachtig verlicht door honderden kleine kaarsjes die in keurige, perfecte rijtjes brandend op de betegelde vloer staan. Bij ieder rijtje kaarsen staan, zitten of zijn groepjes mensen geknield aan het bidden, meestal hardop. De onderkant van een volgende kaars wordt even in de vlam gehouden en dan onder het gemurmel van wat gebeden op de grond geplakt. Ook worden er rijen kaarsen geplaatst bij de beelden van heiligen die in vitrinekasten langs de muren van de kerk zijn te vinden. Vrijwel alle beelden hebben kleine spiegeltjes (maximaal drie) omgehangen gekregen, zodat kwade geesten gereflecteerd worden. Kerkbanken zijn er niet en de vloer ligt bezaaid met dennennaalden. Bij het bidden tot een heilige, worden er niet alleen kaarsen geplaatst maar wordt er vaak ook een pot met brandende wierook langs de vitrinekast gehaald. In de kerk worden ook zuiveringsrituelen uitgevoerd om bij voorbeeld zieke mensen beter te maken. Ook Coca Cola is pertinent aanwezig in de kerk. Deze koolzuurhoudende drank wordt gebruikt om flink te kunnen boeren. Een manier om kwade geesten het lichaam uit te krijgen. We worden nauwlettend in de gaten gehouden want spijtig genoeg mag er in de kerk niet gefotografeerd worden.

Buiten is het markt en dat levert wel mooie foto’s op. We kuieren tussen de verkopers van groenten, fruit, bloemen en popcorn. Brigit koopt wat poppetjes van twee oude vrouwtjes. Niemand verstaat hier Spaans – ze spreken een soort dialect – en het is dus niet simpel om te onderhandelen. Met wat hulp van de jongere generatie die wel een woordje Spaans spreken, wordt er flink afgedongen. De mannen dragen hier een vreemd soort klederdracht. Ze zijn gehuld in een soort schapenvachtje en dragen een cowboy hoed. Mooi om te zien en erg apart.
 
Daarna rijden we naar het naburige dorp Zinacantán. Hier dragen de vrouwen felgekleurde kleding met geborduurde bloemen in prachtige blauwe en paarse tinten. De prints doen me wat denken aan de staart van een pauw. We brengen een bezoek aan een indianenwoning waar een weversgezin woont. Het zoontje verwelkomt ons. In de keuken zien we hoe tortilla’s gemaakt worden maar ze hebben geen schoorsteen waardoor de kamer in een mum van tijd gevuld wordt met rook. We krijgen er tranende ogen van. Ons jong gehuwd koppel Ilse en Jeroen staan model voor de klederdracht die de verloofden moeten dragen gedurende één week vóór hun huwelijk. We nemen een kijkje in het plaatselijke schooltje en worden toegezongen door de kinderen. Uiteraard moeten wij hiervoor ook wat terug doen. We zingen uit volle borst altijd is kortjakje ziek tot grote hilariteit van de schoolkinderen.

Tijdens de terugrit naar San Cristobal vraagt Brigit of ik de chauffeur niet kan vragen even de stoppen bij één van de talrijke fruitkraampjes langs de weg. Handig dat mondje Spaans. We kopen lekkere appels en pruimen. Het fruit is hier echt overheerlijk! In de namiddag brengen we al een deel van onze vuile kleren naar de plaatselijke wasserette. Er wordt ons gezegd dat het vanavond om 8 uur afgeleverd zal worden in ons hotel aan de overkant van de straat. Goedgelovig als we zijn, betalen we maar toch hebben we wel wat twijfels. Straks even aan Adriaan vragen of het wel veilig is.

We kuieren wat rond in San Cristobal het prachtige koloniale stadje op 2120 m hoogte in de deelstaat Chiapas en bezoeken een mooi kerkje op de top van een heuvel waar we een prachtig uitzicht hebben over de stad. Het stadje zelf heeft prachtig gekleurde huisjes en wat mij opvalt, zijn de tientallen kevertjes die hier rondrijden. Je ziet ze in alle kleuren en ze passen dan ook écht in het straatbeeld. Op de markt bij de barokke Santo Domingo kerk verkopen indiaanse vrouwen uit de diverse dorpjes rondom San Cristobal traditioneel textiel. Hier kopen we prachtige sjaals en fajitadoekjes voor thuis.

In de late namiddag begint het jammer genoeg weer te regenen en we besluiten dan maar iets lekkers te gaan eten. Ik proef de ‘pastel de tres leches’ – heerlijk zoet maar héél erg zwaar. De café con leche met kaneel is ook niet te versmaden. Op de terugweg naar het hotel, passeren we de mooie gele kerk van het dorp, de Santo Domingo. Voor het avondeten gaat Adriaan nog even met ons mee om te checken of de man van de wasserette zijn woord zal houden. ‘No problema’, zegt hij maar wanneer we na het avondeten in het hotel aankomen, blijkt dat er geen pakje is voor ons. ’s Morgens moeten we voor het openen van de wasserette al vertrekken richting Guatemala dus onze kleren kunnen we wel vergeten! Het zijn wel maar kleren maar we voelen ons er toch niet echt lekker bij want uiteraard zijn het net die shortjes en T-shirtjes die ik het liefste draag. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten