Figueres - Salvator Dali

We hebben zalig geslapen maar ik was redelijk vroeg wakker en onze pa heeft al stress omdat hij merkt dat het half 8 is wanneer hij de ogen opendoet. Ik heb me verslapen zegt hij. Gepensioneerd en zo klokvast … Realitycheck: het is congé. We moeten niet om stipt 7 uur uit bed hoor! 

We starten de dag met een lekker ontbijt op een terrasje nu het nog lekker fris is buiten. De overheerlijke jamon die ze hier in Spanje op een smal stokbrood leggen, kan ik met een gerust hartje naar binnen smikkelen want van boter is er hier geen sprake. Het brood is lichtjes ingevet met olijfolie en geraspte tomaat. Na het ontbijt wandelen we naar het museum van Salvator Dali. Eerst nog een obligatoire foto nemen voor de letters van Figueres. Het indrukwekkende Dali Museum op de achtergrond.

Sinds enige tijd worden kaartjes voor het Dalí Museum alleen verkocht met een tijdslot waarbinnen je het museum in moet. Binnen kun je zoveel tijd nemen als je nodig hebt. Dankzij de introductie van deze tickets met een tijdslot staan er niet langer lange rijen buiten het museum. Wij hebben het allereerste slot geboekt zodat we nog relatief rustig aan de rondgang kunnen beginnen. We starten in het hart van het museum in de binnenplaats waar in het midden een auto staat die omringd wordt door gouden beelden. Dit is een vervanging van de Cadillac die initieel in het museum stond, bekend als de Rainy Taxi omdat er continu water op viel. Deze was zo verroest dat hij in 1984 werd vervangen.

Voor papa is het alweer enkele jaren geleden dat hij dit museum bezocht, dus hij is in zijn nopjes. Vandaag de dag zijn er in het museum ongeveer 1500 werken te zien waarmee bezoekers Dali's artistieke reis door het brede spectrum van zijn werken kunnen zien, van zijn eerste artistieke ervaringen, surrealisme, nucleaire mystiek, zijn passie voor wetenschap tot de werken uit het laatste deel van zijn leven. Ik was hier twee jaar geleden dus focus ik me vandaag op de minder bekende werken van de kunstenaar. Er blijken toch heel wat zaken die ik vorige keer niet heb opgemerkt.

Salvador Dalí wilde een actief museum voor zijn werken creëren. Een ruimte die tegelijkertijd het verhaal van zijn geboortestad Figueres en zijn eigen verhaal vertelt. Hij koos zelf het museumgebouw, waarin hij een soort monument voor zichzelf creëerde. Na de dood van zijn geliefde vrouw bracht hij de laatste dagen van zijn leven door in de Torre Galatea van het museum in Figueres. Dali ligt begraven in zijn museum! Dat was zijn laatste wens.  Hij werd dus een fysiek onderdeel van een plek waar bezoekers zijn werken kunnen bekijken. De zaal onder de immense koepel geeft me opnieuw een wow gevoel. Vooral het veranderende schilderij blijft me verbazen. Lincoln en Gala die in elkaar vloeien … het blijft indrukwekkend. Onbegrijpelijk dat met het blote oog enkel Gala te zien is terwijl door de camera Lincoln verschijnt.

Het Teatre-Museu Dalí is gebouwd op de ruïnes van het stadstheater dat tijdens de Spaanse Burgeroorlog werd verwoest. Een bezoek aan het Dalí Museum is als een excursie naar een andere, bizarre wereld, waar alles beweegt en draait en niets is zoals je het verwacht. Er zijn veel verrassingen te zien in het museum die je alleen ontdekt als je jezelf onderdompelt in de gekke wereld van de kunstenaar. De vele beeldhouwwerken en de prachtige juwelen maken dat het museum veel afwisseling biedt. 

Een van de interessante dingen die ik tijdens mijn bezoek leerde, is dat het museum niet alleen werken van Salvador Dali bezit, maar ook van een andere kunstenaar, zijn vriend Antoni Pitxot (1934-2015). Salvador Dali benoemde Pitxot tot directeur van het Dali Theater-Museum, wat hij tot zijn dood deed. Dali reserveerde ruimte voor de werken van Pitxot op de tweede verdieping van het museum als permanente tentoonstelling. Volgens mij hebben we deze etage vorige keer ook overgeslagen want ik kan me er niets meer van herinneren. Alle schilderijen zijn samengesteld uit composities met stenen. 

Onze pa zegt niet veel maar af en toe kan hij toch grappig uit de hoek komen. Wanneer we na afloop van het bezoek nog even uitrusten in het tuintje van het museum, zegt hij heel droog ‘oei iedereen gaat lopen’. Ik begrijp zijn opmerking niet dus vraag verbaast waarom. ‘Omdat je je neus gaat snuiten’, zegt hij met een uitgestreken gezicht. Even kom ik niet meer bij van het lachen. De stad zelf is niet zo bijzonder. Ze is oud en dat is wel te zien aan de vervallen huizen. In de binnenstad is er geen vernieuwing geweest maar toch heeft het iets. De kleine, schaduwrijke straatjes in het centrum nodigen uit tot een wandeling. Wat me zelf vooral verraste was het grote aantal kunstwerken dat we in de straten van Figueres tegenkomen. Tussen de historische gebouwen staat regelmatig een modern beeld, wat een ontzettend leuk effect geeft. Ook de mooie graffiti geeft de stad een fijne vibe. Het is wel een pak warmer dan deze ochtend. De temperatuur is opgelopen tot 31 graden dus strijken we neer op een terrasje voor de lunch. 

In de namiddag wandelen we naar Casa natal de Salvador Dalí, oftewel het geboortehuis van Dalí. Dit schilderachtig huis met zijn traditionele Catalaanse architectuur ligt in een gewone, smalle straat en is sinds oktober 2023 opengesteld voor het publiek. Hier kwam de surrealistische kunstenaar op 11 mei 1904 op de tussenverdieping van het gebouw ter wereld. Zijn vader was notaris en had de ruimte gehuurd samen met de begane grond, waar zijn kantoor was. Met behulp van een audiogids en projecties op de muren van de verschillende kamers, komen we meer te weten over het leven en werk van de wereldberoemde Catalaanse kunstenaar.

Dit museum is duidelijk nog niet gekend bij het grote publiek want we zijn maar met ons tweetjes. Maar wat zijn we aangenaam verrast! Dit is werkelijk een pareltje. De rondleiding belicht niet alleen Dalí’s artistieke kant, maar ook zijn persoonlijke kant, zijn rol als schrijver, denker en performer, en zijn liefde voor wetenschap en wiskunde. Originele voorwerpen, familiefoto’s en memorabilia bieden een tastbare connectie met de jonge jaren van de kunstenaar. Het geboortehuis is meer dan een historische locatie; het is een venster naar de vormende jaren van een genie.

Ondertussen is het bijna 4 uur en voor papa wordt het toch iets moeilijker om nog veel te stappen. De zon brandt en de straten zijn hier lichtjes hellend dus dat is toch een vermoeiende combinatie. We besluiten om eventjes te gaan rusten in het hotel. Wanneer we terug de stad ingaan, is er eentje happy. Nu de temperatuur terug gedaald is tot een aangename 23 graden en het feit dat het weer tijd is voor lekkere tapa’s brengt een instant glimlach op onze pa zijn snoet. Ook geen gemor wanneer hij op de foto moet met zijn favoriete schilder. We zetten ons op het terras van dezelfde tapa bar als gisteren want het is hier lekker. Ook nu weer stellen de tapa’s niet teleur.